જૂટ ટેકનોલોજી યોજના
પરિચય
જૂટ ઉદ્યોગ ભારતના પૂર્વીય અને ઉત્તર-પૂર્વીય રાજ્યોમાં લાખો લોકોના રોજગાર અને આજીવિકા સાથે જોડાયેલો છે. આ ઉદ્યોગને આધુનિક બનાવવા અને વૈવિધ્યસભર બનાવવાના હેતુથી, ભારત સરકારના કાપડ મંત્રાલય દ્વારા “જૂટ ટેકનોલોજી મિશન” (JTM) શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. આ મિશનનો મુખ્ય ઉદ્દેશ જૂટના ઉત્પાદન, પ્રક્રિયા અને માર્કેટિંગમાં ટેકનોલોજીકલ સુધારાઓ લાવવાનો છે.
મુખ્ય હેતુઓ
- જૂટના ઉત્પાદન અને ગુણવત્તામાં સુધારો લાવવો.
- જૂટ ઉદ્યોગને આધુનિક ટેકનોલોજી સાથે સંકલિત કરવો.
- જૂટના વૈવિધ્યસભર ઉત્પાદનોને પ્રોત્સાહન આપવું.
- જૂટ ઉદ્યોગમાં રોજગારની તકો વધારવી.
મિશનના ઘટકો (Mini Missions)
- મિની મિશન-I: જૂટના ઉત્પાદન અને ગુણવત્તા સુધારવા માટેના સંશોધન અને વિકાસ.
- મિની મિશન-II: જૂટના ખેતી અને પ્રોસેસિંગમાં સુધારાઓ.
- મિની મિશન-III: જૂટના માર્કેટિંગ અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વિકાસ.
- મિની મિશન-IV: જૂટ મિલ્સના આધુનિકીકરણ અને જૂટ ઉત્પાદનોના વૈવિધ્યીકરણ માટેની યોજનાઓ.
અમલકર્તા સંસ્થાઓ
- નેશનલ જૂટ બોર્ડ (NJB): મિની મિશન-IV હેઠળ વિવિધ યોજનાઓનું અમલ કરે છે.
- જૂટ કમિશનરનું કાર્યાલય: જૂટ ઉદ્યોગના નિયમન અને વિકાસ માટે જવાબદાર.
- જૂટ કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા (JCI): ખેડૂતો પાસેથી કાચા જૂટની ખરીદી અને ભાવ સ્થિરતા માટે કાર્યરત.
નાણાકીય સહાય
JTM હેઠળ, જૂટ મિલ્સ અને MSME એકમોને નવી મશીનરી ખરીદવા માટે ખર્ચના 20% થી 30% સુધીની સહાય આપવામાં આવે છે. આ સહાયથી ઉદ્યોગને આધુનિક બનાવવા અને ઉત્પાદન ક્ષમતા વધારવામાં મદદ મળે છે.
સિદ્ધિઓ
- JTM હેઠળ, 120 જેટલા જૂટ એકમોમાં ટેકનોલોજીકલ સુધારાઓ કરવામાં આવ્યા છે.
- જૂટના વૈવિધ્યસભર ઉત્પાદનો, જેમ કે જ્યો-ટેક્સટાઇલ્સ, હોમ ડેકોર આઇટમ્સ અને અન્ય ઇકો-ફ્રેન્ડલી ઉત્પાદનોના વિકાસમાં વધારો થયો છે.
અરજી પ્રક્રિયા
- લાભાર્થીએ સંબંધિત રાજ્યના કાપડ વિભાગ અથવા જૂટ કમિશનરનો સંપર્ક કરવો.
- આવશ્યક દસ્તાવેજો સાથે અરજી ફોર્મ ભરવું.
- અરજીની સમીક્ષા પછી, સહાય મંજૂર કરવામાં આવે છે.
આવશ્યક દસ્તાવેજો
- આધાર કાર્ડ
- બેંક ખાતાની વિગતો
- પ્રોજેક્ટ યોજના અને બજેટ
- સ્થાનિક સંસ્થાની ઓળખ અને લાયસન્સ
નિષ્કર્ષ
જૂટ ટેકનોલોજી મિશન (JTM) ભારતના જૂટ ઉદ્યોગના સર્વાંગી વિકાસ માટે એક મહત્વપૂર્ણ પહેલ છે. આ મિશન દ્વારા જૂટ ઉદ્યોગને આધુનિક બનાવવામાં અને વૈવિધ્યસભર ઉત્પાદનોના વિકાસમાં મદદ મળી રહી છે. વધુ માહિતી માટે, Ministry of Textiles ની વેબસાઇટ પર મુલાકાત લો.
