પાનખર – એક અવસાન કે આરંભ?
પ્રકૃતિના ચક્રમાં “પાનખર” એ માત્ર પાંદડા પડવાની ઋતુ નથી, એ એક ભાવનાત્મક સંધિબિંદુ છે જ્યાં વૃક્ષો તાત્કાલિક છાંયો ખોઈને એક નવી શરૂઆત માટે તૈયાર થાય છે. પાન ખરવાની ઋતુ એ યાદ અપાવે છે કે જીવનમાં ખોવાવું એ પણ જરૂરી છે. એ વખતે આપણે જૂની વસ્તુઓ છોડીએ છીએ, જેમ કે પાંદડા, અને નવા વસંત માટે જગ્યા બનાવીએ છીએ.
પતજડના સમયમાં આપણું મન પણ કોઈ અનકહી શાંતિ તરફ ખેંચાય છે. કુદરતની જેમ આપણું હૃદય પણ થોડીક ક્ષણો માટે વિરામ લે છે. પાનખર ઋતુ ક્યારે આવે તે કોઈ કૅલેન્ડર પર નક્કી કરાય એવું નથી, એ તો આપણા અંદરના ભૂતકાળને ઉજાગર કરતી ક્ષણ છે.
પાનખર અને વસંત વચ્ચેનું સંબંધ એ અમૂલ્ય સંવાદ છે – એક સામે અવસાન છે, તો બીજું નવા જીવનનું આગમન. આ ક્ષણે ગુજરાતના જંગલોના પ્રકાર પણ તેમના રંગરૂપમાં બદલાવ લાવે છે અને પાનખર કવિતા લખવા માટે જેમણે જીવ્યું હોય એમના દિલમાંથી એક શબ્દ ઊગે છે…
પાનખર
– એક લાગણીઓ ભરેલું ઋતુગીત
પાનખર ખીલે છે સમી સાંજે,
મારા આભ નીચે.
વસંત પણ શરમાય છે એ ક્ષણે,
જ્યારે પાંદડા શાંત હોય છે.
સૂર્યના સાવ નરમ કિરણો,
જ્યાં પાંદડાને ઝીલવે છે,
અને હવા પણ સ્નેહભર્યું
પત્રને સ્પર્શ કરે છે.
સથવારા સૌ શાંત ઊભા છે,
વૃક્ષો અટક્યા હોય એમ.
એક ક્ષણમાં સમય રોકાઈ જાય
અને મન અંદર ડૂબી જાય.
જે ખોઇ ગયું હતું કદી,
એ ફરી યાદ આવે છે,
પાંદડાની જેમ યાદો પણ
શૂન્યમાં વિખેરી જાય છે.
પાનખર ઋતુ નિબંધ હોય તેમ,
દરેક પર્ણ કંઈક કહે છે,
મૌનમાં છુપાયેલું જીવંત વર્ણન
દરેક શ્વાસે વહે છે.
આજ પાનખર આવી છે ફરી,
પતજડની આંખો લઈને,
વસંતને આમંત્રિત કરવા
મારા આભ નીચે…
આવી જ એક કવિતા નવી છે તે વાંચો
